ျမစ္ဆံုေရကာတာ ဆိုးက်ဳိးေကာင္းက်ဳိး
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ဆံုမွာ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး ေရကာတာႀကီးဟာ အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးမားတဲ့အတြက္ လုပ္ငန္း ဆက္လက္မလုပ္ေဆာင္သင့္ ေၾကာင္း ေလ့လာခ်က္အစီရင္ခံစာတခုက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ကတည္းက အဆုိျပဳထားေပမယ့္ ဒီလုပ္ငန္းမွာ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံထားတဲ့ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကပါ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ ျမန္မာပညာရွင္ေတြ ကြင္းဆင္းေလ့လာၿပီး တင္ျပခဲ့တဲ့ ဒီအစီရင္ခံစာကို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒီ အစီရင္ခံစာကို မၾကာခင္ကမွ ရရွိဖတ္ရႈခဲ့ရတဲ့ တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံအေရး ေလ့လာသုေတသန ျပဳေနတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ UC Berkeley တကၠသိုလ္က ဦးမင္းဇင္က ဗီြအိုေအ ကို ေအာက္ပါအတုိင္း ေျပာဆိုပါတယ္။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ ပထမဆံုး ေတြ႔တာကေတာ့ စာမ်က္ႏွာ (၉၀၀) ေက်ာ္ေလာက္ဆိုေတာ့ ခ်က္ခ်င္း မဖတ္ျဖစ္ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ဖတ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ အေစာပိုင္းကလည္း သိပ္ၿပီးေတာ့ တရုတ္ ပညာရွင္ေတြက အဓိကေရးတယ္ဆိုေတာ့ စိတ္ထဲမွာလည္း တရုတ္ျပည္ဆုိေတာ့ သာသာထိုးထိုး ေရးမွာပဲဆိုၿပီး က်ေနာ္က ယူဆထားတာ။ အဲဒီ ယူဆခ်က္နဲ႔ ဖတ္တာ ဖတ္ရင္းနဲ႔ တခါမွ မၾကားဘူးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သိခဲ့ရတယ္။
ဥပမာ ဒီ ျမစ္ဆံုေရကာတာ (၇) ခု ေဆာက္တဲ့အထဲမွာ ေရကာတာ တခုတည္းကိုက စကၤာပူထက္ ပိုၿပီးႀကီးတယ္။ နယူးေရာ့ခ္ၿမိဳ႕ႀကီး တၿမိဳ ႔စာေလာက္ရွိတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ (၁၅) ခုေျမာက္ အႀကီးဆံုး ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာႀကီးျဖစ္မယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြ ၾကားရတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးၾကားရတဲ့အျပင္ အဆုိးဆံုး ၾကားရတာက အခုနေျပာသလို ဒီကရမယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းလံုး တရုတ္ျပည္ကပဲ အက်ဳိးေက်းဇူးရမယ္။ ဒီဘက္ေနာက္ပိုင္း သတင္းၾကားရတာက ၉၉% တရုတ္ျပည္ဘက္ကို ေရာင္းၿပီး ျမန္မာျပည္ကိုေတာ့ ၁% ျပန္ေရာင္းမယ္လို႔ သတင္းၾကားရတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးဟာေတြ ၾကားရတယ္။
ပိုဆိုးတာက ဒီ ေရကာတာႀကီးဟာ စစ္ကိုင္းျပတ္ေ႐ြ႕ေၾကာလုိ႔ေခၚတဲ့ ငလ်င္ေၾကာႀကီးနားမွာ ရွိတယ္။ ဒီဟာကလည္း အာရွတိုက္မွာ ငလ်င္ေတြ မၾကာခဏ လႈပ္တဲ့အတြက္မို႔ ဒီဟာက အႏၱရာယ္မ်ားတယ္ လို႔ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ၾကတယ္။ ဒီ ငလ်င္ေၾကာႀကီးက ျပတ္ေရြ ႔ေၾကာႀကီးက တခုခုမ်ား ျဖစ္ခဲ့ရင္ ေရကာတာႀကီး ၿပိဳသြားႏိုင္တယ္။ အဲဒီလို မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ေရကာတာ ေရေလွာင္ကန္ႀကီးက အခုနေျပာသလို စကၤာပူႏိုင္ငံထက္ႀကီးတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီေလာက္ႀကီးတဲ့ဟာႀကီးကေန ေရပမာဏေၾကာင့္လည္း ျပတ္ေရြ ႔ေၾကာကိုသြားၿပီး လံႈ႔ေဆာ္သလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္ၿပီး ေရႀကီးလို႔ရွိရင္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ႀကီးက စကၠန္႔ (၂၀) အတြင္း ေရျမဳပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြ ေျပာတာကို ၾကားရေတာ့ အင္မတန္မွပဲ တုန္လႈပ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒီ ေလ့လာမႈအစီရင္ခံစာရဲ႕ နံမည္ကိုက တည္ေဆာက္မယ့္ ေရကာတာေတြရဲ ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚကို ဘယ္ေလာက္အထိ သက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္မလဲကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္။ ဒီလို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေပၚ သက္ေရာက္မႈႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြကို တကယ္တန္းက်ေတာ့ အကုန္အက်ခံၿပီးေတာ့ အစီရင္ခံစာေရးခိုင္းတာလည္း China Power Investment Cooperation ေခၚ CPI ေကာ္ပေရးရွင္းကပဲ လုပ္တာဆုိေတာ့ ဒီ ေကာ္ပေရးရွင္းအေနနဲ႔ မူလ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဒီလုိ ေလ့လာမႈေတြလုပ္ခိုင္းၿပီးေတာ့ ဒီ ေလ့လာမႈအစီရင္ခံစာကေန ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းၿပီး တင္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြကို လိုက္နာရမယ့္ တာဝန္ သူတုိ႔မွာ မရွိဘူးလား။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ က်ေနာ္သိသေလာက္ေတာ့ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရတုိ႔မွာ ဒီလုိမ်ဳိးဟာေတြကို လိုက္နာဖို႔အတြက္ တာဝန္ခံထားတာ မရွိဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ အစီရင္ခံစာကလည္း ေယဘုယ် လိုက္နာရမယ့္ ဆန္းစစ္တဲ့အခ်က္ (၁၀) ခ်က္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ အခ်က္ (၁၀) ခ်က္ထဲမွာမွ အခ်က္ တခုကိုပဲ ဆန္းစစ္ရေသးတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေရကာတာေဆာက္မယ့္ ဧရိယာ ပတ္ဝန္းက်င္ ကိုပဲ ဆန္းစစ္ရေသးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ျမစ္အေၾကပိုင္း ဧရာဝတီျမစ္အေၾကပိုင္းတို႔၊ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚပိုင္းတို႔ က်န္တဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဓိကအခ်က္ (၉) ခ်က္။ အဲဒါေတြကို မေလ့လာရေသးဘူး။
ပထမ တခ်က္တည္းနဲ႔ပင္ တရုတ္အစိုးရက - အခုန ေျပာတဲ့ CPI ကလည္း တရုတ္အစိုးရပိုင္ ကုမၼဏီ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရတို႔က တခါတည္း ဒါကေတာ့ အေျခအေန မဟန္ေတာ့ဘူး လို႔ထင္ၿပီး က်န္တဲ့ေလ့လာမႈေတြကို ဆက္မလုပ္ခုိင္းဘဲ ရပ္လိုက္တာလို႔ ၾကားသိရပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒီ အစီရင္ခံစာ စၿပီးထြက္တဲ့ ျပဳစုၿပီးတဲ့အခ်ိန္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္။ အဲဒီ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမစ္ဆံုေရကာတာလုပ္ငန္းေတြကလည္း စတင္ေနၿပီ။ တျခား ေရကာတာလုပ္ငန္းေတြ ကလည္း စတင္ေနၿပီဆိုေတာ့ ဒီ အစီရင္ခံစာကို လံုးဝလ်စ္လ်ဴရႈၿပီးေတာ့ အလုပ္ေတြကို ဒီအတုိင္းပဲ မ်က္စိမွတ္ၿပီေတာ့ လုပ္ေနတဲ့သေဘာကို ဆိုလိုခ်င္တာလား။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ လုိက္နာမႈရွိေကာင္းရွိလိမ့္မယ္။ ဥပမာ က်ေနာ္ၾကားတာက တရုတ္ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တရုတ္အာဏာပိုင္တခ်ဳိ႕နဲ႔ စကားေျပာတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔ေျပာတာက ဥပမာဆိုရင္ ျမန္မာ ေရႊ ႔ေျပာင္းခံရတဲ့ လယ္သမားေတြ၊ ကခ်င္ေဒသခံ တုိင္းရင္းသားေတြကို ေလွ်ာ္ေၾကးေပးတယ္။ အစီရင္ခံစာကေတာ့ ၁၀% ေလာက္ေတာ့ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈရဲ ႔ ၁၀% ေလာက္ကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးခိုင္း ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္အစိုးရကေတာ့ ဒါကို ၅% ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း တကယ့္ တကယ္ ေပးတဲ့ေငြေတြကို ဘယ္လိုျဖန္႔ေဝသလဲဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရနဲ႔ သူ႔ရဲ ႔ အာရွ Aisa World ကုမၼဏီကေန ျဖန္႔ျဖဴးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ေဒသခံလူထုေတြ ထင္သေလာက္မရဘူး။ မရဘဲနဲ႔ အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ပိုမ်ားတယ္ဆိုတာကို သတင္းစာဆရာေတြနဲ႔ အန္ဂ်ီအိုသမားေတြက အေထာက္အထားနဲ႔ တင္ျပတာေတြ ရွိပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အဲဒါ လူေတြေရႊ ႔ေျပာင္းခံရတဲ့ကိစၥအေပၚမွာပဲ အေရးယူမႈ ထည့္တြက္မႈ တစိတ္တပိုင္းရွိၿပီးေတာ့ အေစာက ကိုမင္းဇင္ ေျပာတဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ႀကိဳတင္ၿပီး သတိေပးထားတဲ့ ငလ်င္ျပတ္ေရြ႕ေၾကာႀကီးေပၚမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးမားတဲ့အေျခအေန။ ဒါမွမဟုတ္လုိ႔ ေရကာတာႀကီးေဆာက္မယ့္ ဧရိယာပမာဏက သိပ္ႀကီးမားေတာ့ ေရကာတာႀကီးမွာ စုေဆာင္းလာမယ့္ ေရေၾကာင့္ ငလ်င္ေၾကာႀကီးကို သြားၿပီးေတာ့ လံႈ႕ေဆာ္သလို ျဖစ္သြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေန။ တကယ္လို႔မ်ား က်ဳိးေပါက္သြားရင္ အေၾက ျမစ္ေျခဘက္မွာ ေရလႊမ္းခံရမယ့္အေျခအေန။ ဒါေတြအကုန္လံုးကိုက ျပည္သူလူထုကိုေရာ လူသိရွင္ၾကား အသိေပးမႈေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ ႀကိဳတင္တိုင္ပင္မႈေတြ မရွိဘူးလား။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ ဒီ အစီရင္ခံစာရဲ႔ သူတုိ႔ေျပာတဲ့ အေရးႀကီးဆံုး အႀကံျပဳခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ေရကာတာ (၇) ခု ေဆာက္မယ့္ စီမံကိန္းကို လံုးဝဖ်က္သိမ္းပါလို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။ အကယ္၍ မဖ်က္သိမ္းႏိုင္လို႔ ဆက္ေဆာက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ (၇) ခု ေဆာက္စရာမလုိဘူး။ အထူးသျဖင့္ ျမစ္ဆံုမွာ ေဆာက္စရာမလုိဘဲနဲ႔ ေမခ-မလိခ ေနရာမွာ အငယ္စား ေရကာတာေလး ႏွစ္ခု ေဆာက္လို႔ရပါတယ္။ အဲဒီ အငယ္စား ေရကာတာေလး ႏွစ္ခု ေဆာက္ရင္လည္း ဒါက ေရကာတာ (၇) ခု ေဆာက္ရင္ရမယ့္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ပမာဏကို မေလ်ာ့ဘဲ ရေစႏိုင္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက သုေတသနျပဳ တင္ျပၾကပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ဒါကို ဖ်က္ပါ။ မဖ်က္ႏိုင္ရင္ အငယ္စား ႏွစ္ခုေဆာက္ပါ-ေပါ့။ အဲဒါကို အဓိကအႀကံျပဳခ်က္ကို ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ တရုတ္အာဏာပိုင္ေတြက လံုးဝလ်စ္လ်ဴရႈတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒီေနရာမွာ ႏွစ္ပိုင္း - တပိုင္းက ဘာလဲဆုိေတာ့ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ တ႐ုတ္ CPI - ေရကာတာ ေဆာက္ၿပီးရင္ရရွိမယ့္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားနဲ႔ အက်ဳိးအျမတ္နဲ႔ သူတုိ႔ရဲ ႔ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈေတြက တရုတ္ျပည္အတြက္ အဓိကျဖစ္ေနေတာ့ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ခံရမယ့္ အေျခအေနေတြက ဗမာျပည္အတြင္းမွာ ျဖစ္ေနေတာ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဂရုမစိုက္ဘူး ထားလိုက္ပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း တဖတ္မွာ ပါဝင္ေနတဲ့ ျမန္မာအစိုးရပိုင္း။ အခု ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းမွာ ျမန္မာအစိုးရပိုင္းနဲ႔ တျခား ပုဂၢလိက ပိုင္းေတြ ျမန္မာပိုင္းက ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွေနတဲ့ ဦးေဆာင္ၿပီးလုပ္ေနတဲ့လူေတြအေနနဲ႔ေကာ ဗမာႏိုင္ငံပိုင္းမွာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ျဖစ္မယ့္ ေရရွည္ထိခိုက္မႈေတြကို သူတုိ႔အေနနဲ႔ ထည့္တြက္မႈမရွိဘူးလား။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ တကယ္ေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတာက တရုတ္ပညာရွင္ေတြရဲ ႔ အခ်က္အလက္ အရပဲ ရမယ့္အက်ဳိးအျမတ္ ၇၀% ကို တရုတ္ႏိုင္ငံက ယူမွာျဖစ္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က ၃.၆ ဘီလီယံ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွထားေတာ့ ရမယ့္အက်ဳိးအျမတ္ရဲ ႔ ၇၀% ကို တရုတ္ႏိုင္ငံကယူမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ ၂၀% ရမယ္။ ၂၀% ဆိုတာ ေဒၚလာနဲ႔တြက္ရင္ တႏွစ္ကို သန္း ၅၀၀ ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ ၾကားပြဲစားေတြက ၁၀% ေလာက္ ရမယ္။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ၾကားပြဲစားေတြက သူတုိ႔အတြက္ အက်ဳိးစီးပြားသိပ္မ်ားတဲ့အခါက်ေတာ့ ၁၀% ဆိုတဲ့ ပမာဏက သိပ္မနည္းပါဘူး။ သာမန္ ပုဂၢလိက အႀကံေပးပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တို႔ ရမယ့္ပမာဏက မ်ားပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ သူတုိ႔ေတြက ဒါကို မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္။ ပညာရွင္ေတြက မေဆာက္နဲ႔ ေျပာေပမယ့္ dam ေဆာက္တာ ကိုက သူတုိ႔အတြက္ ပိုက္ဆံ ရေပါက္ရလမ္းဆိုေတာ့ သူတုိ႔က မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္တဲ့ သေဘာပါ။
ျမန္မာစစ္အစိုးရဘက္ကေတာ့ တာဝန္မဲ့တဲ့အပိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ပါတယ္။ ဥပမာဆုိရင္ ျမစ္ႀကီးနားကို စကၠန္႔ ၂၀ အတြင္း ေရလႊမ္းမယ္။ ျမစ္ႀကီးနားတၿမိဳ ႔လံုး ေပ်ာက္သြားမယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြက ေျပာတဲ့အခါမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က ဘာလုပ္သလဲဆုိေတာ့ မပခ လို႔ေခၚတဲ့ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းကို ျမစ္ႀကီးနားကေန ပူတာအိုကို ေရႊ႕ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာ စစ္အစိုးရအေနနဲ႔က ျပည္သူလူထုထက္စာရင္ သူတုိ႔ရဲ ႔ လံုၿခံဳေရး၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စစ္တပ္ မဟာဗ်ဴဟာ ကိစၥေတြကို စဥ္းစားေနတာ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါ စစ္အစိုးရရဲ႕ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏံွမႈလား။ တျခား ဘယ္ကုမၼဏီေတြ ျမန္မာဘက္က ပါဝင္ပတ္သက္ေနသလဲ။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏံွမႈ အျပည့္အဝကေတာ့ တရုတ္ျပည္က မ်ားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ဘက္က ေတာ့ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးတာကေတာ့ Asia World ကုမၼဏီက အဓိကလုပ္တာပါ။ Asia World ကုမၼဏီဆိုတာကလည္း စတီဗင္ေလာ လို႔ေခၚတဲ့ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္က လုပ္တာပါ။ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ ကလည္း အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးအရ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူမႈေတြမွာ သူက ဘိန္းလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္တယ္ဆုိၿပီး အေရးယူခံထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္အစိုးရကိုယ္တုိင္လည္း သိပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေလာက္က ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ တုိ႔ ရန္ကုန္မွာ ေဆာက္ထားတဲ့ သေဘာၤဆိပ္ကေန ထြက္သြားတဲ့ သေဘာၤေတြမွာ ဘိန္းေတြပါတယ္ဆိုၿပီး တရုတ္အစိုးရက သတင္းေပးလို႔ ျမန္မာစစ္တပ္က ဖမ္းခဲ့တယ္ဆုိတာ သတင္းထဲမွာ ဟိုေလးတေက်ာ္ပါေနတာပါ။
က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက Asia World ကုမၼဏီက အဓိကပတ္သက္တယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ထဲက စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ၾကားရတဲ့သတင္းအရဆုိရင္ ဦးတင္ေအာင္ျမင့္ဦးတို႔ အဓိက ပတ္သက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီ ပုဂိၢဳလ္ေတြက အဓိကပတ္သက္တာမုိ႔လို႔ ဒီကိစၥကို ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ဟာ ထင္သေလာက္မေပါက္ဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အဲဒီေတာ့ ေဒသခံလူထုအေနနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ၾကားသိရတာကေတာ့ ေဒသခံ ကခ်င္ လူထု၊ ေဒသခံ အန္ဂ်ီအုိေတြကေန ေရကာတာစီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြ၊ ကန္႔ကြက္တဲ့စာေတြ ေလ့လာခ်က္ေတြ ထုတ္ထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အလားတူပဲ ေကအိုင္အို ကခ်င္အဖြဲ႔ကလည္း တရုတ္ျပည္ကိုေတာင္ စာေရးထားတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြလည္း ၾကားရပါတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒသတြင္း အေျခအေနေတြက ဘယ္လုိလဲ။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ လုပ္ၾကပါတယ္။ ေဒသခံ ကခ်င္ ရပ္မိရပ္ဖေတြေကာ၊ ကခ်င္က အန္ဂ်ီအိုေတြ အားလံုး ဝိုင္းၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥကို မလုပ္ဖို႔ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ တို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ အခုနေျပာတဲ့ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ KIA ကလည္း တရုတ္ျပည္ကို စာမ်က္ႏွာ တစ္ရာေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ပူးတြဲပါဝင္တဲ့ စာတမ္းေတြ ေပးပို႔တာရွိပါတယ္။ အဲဒီ စာတမ္းေတြမွာ တခ်ဳိ ႔အခ်က္အလက္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ အေထာက္အထားနဲ႔ တင္ျပထားတာပါ။ ဥပမာဆိုရင္ အဲဒီေဒသမွာ ၁၉၅၀ ကေန ၂၀၁၀ အထိ ေရႀကီးမႈ အႀကီးအက်ယ္ (၇) ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေတြကို အေထာက္အထားနဲ႔ တင္ျပထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ေနာက္တခါ ျပတ္ေရြ ႔ေၾကာေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ျမစ္က ေရစီးသန္ေတာ့ ေရႀကီးတဲ့အခါမွာလည္း ေရကာတာေတြရဲ ႔ အရည္အေသြးက သိပ္မေကာင္းဘူး။ တရုတ္ေရကာတာရဲ႕ အရည္အေသြးက သိပ္မေကာင္းလို႔ ေရႀကီးတာေၾကာင့္လည္း ၿပိဳႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါလည္း အေထာက္အထားရွိပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က ခ်င္းခရိုင္ ေရကာတာ ျမစ္ႀကီးနား နားမွာ ၿပိဳခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒါ ေရႀကီးလို႕ပါ။ လူ (၅) ေယာက္ေလာက္ ေသခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးပဲ ဝါေရွာင္ဆည္ဆိုလည္း လံုးဝပ်က္သြားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြက အေထာက္အထားနဲ႔တကြ အထက္ကို တင္ျပတာပါ။ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြရဲ ႔ တင္ျပခ်က္ေတြကို အေရးတယူ စဥ္းစားတာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အခုေနာက္ပိုင္း ေလ့လာခ်က္စာတမ္း အျပင္ကိုေပါက္ၾကားၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုမင္းဇင္တုိ႔အေနနဲ႔လည္း တရုတ္ျပည္ဘက္ကို ေရာက္ခဲ့တယ္။ အလားတူပဲ မၾကာေသးခင္က တရုတ္ပညာရွင္တခ်ဳိ ႔၊ ျမန္မာပညာရွင္တခ်ဳိ ႔နဲ႔ ေတြ႔ခဲ့တယ္ဆုိတာကိုလည္း က်ေနာ္ၾကားရပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ ႔ သေဘာထားေတြက ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။
ဦးမင္းဇင္ ။ ။ တရုတ္ဘက္ကေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒါကို သူတုိ႔က ႏွစ္ႏုိင္ငံအက်ဳိးစီးပြား။ ဒါက အားလံုးေကာင္းဖို႔အတြက္ဆုိၿပီး ေျဗာင္ျငင္း ခုခံတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာပညာရွင္ေတြ၊ ျမန္မာ အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ ျမန္မာျပည္သားေတြကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာ္ေတာ္ကို မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါကေတာ့ သူတုိ႔အတြက္ ဒါကို ျမစ္ဆံုျပႆနာလုိ႔ ၾကည့္လို႔မရပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒီေလ့လာခ်က္ဟာ အခ်က္တခ်က္ကိုပဲ ေလ့လာရေသးတာပါ။
ဥပမာဆုိရင္ ဒီျမစ္ႀကီးကို အဆင့္ (၇) ဆင့္ ပိုင္းလိုက္လို႔ ႏုန္းေျမစီးဆင္းမႈေတြ မရွိေတာ့ဘဲနဲ႔ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚမွာ စပါးအထြက္ေတြ နည္းသြားမယ္။ ျမစ္ႀကီးေႏွးသြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပင္လယ္ေရေတြ ဝင္လာၿပီး ပင္လယ္ေရေတြေၾကာင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ပ်က္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျမစ္ေကာသြားႏိုင္တယ္။ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ။ ဒါေတြကို စံနစ္တက် သုေတသနျပဳၿပီး ဒါေတြကို ပညာရွင္ေတြက အစီရင္ခံစာေတြ ထပ္တင္သြင္းသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး မလုပ္ဘဲ ဒါကို အေမွာင္ခ်ထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဗမာလူမ်ဳိးေတြ၊ ဗမာႏိုင္ငံသားေတြအားလံုးကေတာ့ ဒါကို မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ၿခံဳၾကည့္မယ္ဆုိရင္ တရုတ္ကေတာ့ ကိုသန္းလြင္ထြန္း ေျပာသလုိမ်ဳိး သူ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ စီးပြားေရးအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ လုပ္မွာပါပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြက ဒီကိစၥကို ကိုယ္လည္း ရမွာပါ ဘာမွမရွိဘူး။ ေပးလိုက္ရမွာက ျမန္မာျပည္ ေျပာင္းသြားမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ က်ေနာ္တို႔ေတြကိုယ္တုိင္ ဒီကိစၥကို ထထၾကြၾကြနဲ႔ ပညာရွင္ေတြရဲ ႔ အႀကံဉာဏ္ကိုယူ၊ ျဖစ္ႏုိင္မယ္ဆိုရင္ ဒီ dam ကို ခ်က္ခ်င္းရပ္ဆိုင္းဖို႔ အားလံုး ဝိုင္းႀကိဳးစားၾက။ ဒီကိစၥမွာ တပ္မေတာ္၊ လက္ရွိအစိုးရနဲ႔ အတိုက္အခံေတြအားလံုး ပါႏိုင္မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္အတြက္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံအေရး ေလ့လာသုေတသနျပဳေနတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ UC Berkeley တကၠသိုလ္က ဦးမင္းဇင္ ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတာပါ။
