နိဳင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ေဒါက္တာ လွိဳင္ျမင့္ ၏ က်မ္းမာေရး ဆိုင္ရာ ေထာင္တြင္း ကိုယ္ေတြ ျဖစ္ရပ္ဆိုးမ်ား ႏွင့္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ား

က်ေနာ္ တို႕ နိဳင္ငံေရး သမားမ်ား..ယခုအခါ ေထာင္ထဲမွာ က်ေနာ္တို႕ ေထာင္က်စဥ္က ထက္ကို က်ပ္းတည္း ေနတာမို႕ ယခုေနအခါ ေထာင္ထဲမွာ ဖ်ားနာရင္ အသက္ အတြက္လဲ ပိုစိုးရိမ္ ရသလုိ ေရာဂါဒါဏ္ ေဆးဒါဏ္လည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခံစားရမယ္ ဆိုတာ ျမင္ေယာင္မိ လို႕ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးလိုက္ရတာပါ ။ တေလာက မနီမိုးလိွဳင္ ဖ်ားနာတဲ့ သတင္းဖတ္ရေတာ့ ပထမပိုင္း ငွက္ဖ်ားေဆး ေပးထားတယ္ ေနာက္မွ မသက္သာလို႕ တိုက္ဖြိဳက္ ( Typhoid ) ေဆးထပ္ ေျပာင္းေပးတယ္ ဆိုတာကို ဖတ္လိုက္ရေတာ့ သူ ့အတြက္ အေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္ သြားမိပါတယ္ ။

အဟာရက ခ်ိဳ႕တဲ့ ရတဲ့ အထဲ..ဖ်ားနာေတာ့ လူက ေမ်ာ့ေနျပီ..ျပိး ေရာဂါလြဲေနလို ့ေဆး ထပ္ ေျပာင္းေသာက္ ရေတာ့..ဘယ္ေလာက္ခံရမယ္ ဆိုတာ ကိုယ္ခ်င္းစာ တရားလဲ ရွိမယ္.. ေထာင္ထဲမွာ..မနဲမ်ုိဳေနရတဲ့ အလြန္ကိုညံ့တဲ့ ထမင္းေတြနဲ ့..အေၾကာင္း..သိထားသူဆိုရင္ ( ေနမေကာင္းလို ့ ဘာမွ သီသန္ ့ မရနိင္တဲ့ေနရာ...)...ကိုယ္ခ်င္းစာနာမိႀကမွာပါ ။

ေထာင္တြင္း အတြက္ အဓိက ထားေရးေပမဲ့ တနိဳင္ငံ လံုး ဒီေရာဂါေတြနဲ႔့ လံုးျခာ ရိုက္ေနတာမို ့ နိဳင္ငံသား အားလံုးအတြက္..သက္ဆိုင္ေနတာမို႕ .. ဒီေဆာင္းပါးပါ ..အခ်က္ အလက္ေတြကို ..နီးစပ္ရာမွ် ေ၀႒ ကပ္ရန္နင့္...ကိုယ္တိုင္လဲ ဟုတ္မဟုတ္ စူးစူး စမ္းစမ္းေလး..သတိထား.ခံစါးျပီး .. ဆင္ျခင္ ႀကည့္ႀက ျပီး ..ေ၀ဖန္ ခ်က္ေလးေတြ..ေပးၾကဘို ့လဲ ပန္ၾကားအပ္ပါသည္ ။ အျခား ဆရာ၀န္မ်ား..က်န္းမာေရး စိတ္၀င္ စားသူမ်ား..ၾကံဳဆံုရ ဘူးတာေလး မ်ားကိုလည္း ( အာေရာဂ်ံ..ပရမံလာဘံ ) လို ့ နလံုး ပိုက္ျပီး.. နဳိင္ငံသူ နိဳင္ငံသား အားလံုး အေရးမို ့..မွ်ေ၀ေပးၾကပါလို ့လည္း..ထပ္မံ ပန္ၾကားအပ္ပါသည္ ။

ေထာင္က်ေနသူတိုင္း က်န္းမာေရးနဲ ့ပါတ္သက္လာရင္သိထားသင့္ေသာ
( ၁ ) ေဆာင္ရန္ နင့္ ေရွာင္ရန္ မ်ား
( ၂ ) ေနထုိင္မေကာင္းျဖစ္ေစနိင္ေသာ အေ႒ကာင္းအရာမ်ား ကို ဆင္ျခင္မိ သေလာက္ မ်ားကို တင္ျပ သြားပါမယ္..ျပိးျပည့္စံုသည္ဟု မမွတ္ယူမိ ၾကပါရန္လည္း တဆက္ထဲ ေျပာပါရေစ ခင္ဗ်ာ ။

ေရွာင္ရန္မ်ား

ေထာင္ထဲမွာက..ေလ၀င္ေလသန္ ့မရွိ ေလ၀င္ေပါက္ကမရွိေတာ့ အလြန္ပူအိုက္ပါတယ္...။ ေတာ္ရုံ ခ်က္ဟင္း ဆိုရင္..ေနာက္တေန ့ဆို သိုးကုန္ ပါတယ္ ။.မသိုးဘူး ဆိုရင္ေတာင္ မစားသင့္ ေတာ့ပါ ။ (ဖြံ ့ျဖိဳးျပီး နိဳင္ငံႀကီးမ်ားတြင္....အစားအေသာက္တခုကို..အခန္းအပူခ်ိန္တြင္...အစားအေသာက္ေပၚမူတည္ျပိး...၂ -နာရီ မွ ၄- နာရိီ ထက္ေက်ာ္လြန္ရင္..မစားရေတာ့ပါ ) ။ သူတို ့အခန္း အပူခ်ိန္ ဆိုတာက...ေလေအးစက္နဲ ့ အပူခိ်န္ ကိုေျပာတာပါ ။ ေထာင္ထဲ က အပူခိ်န္ဆိုလွ်င္.....စဥ္းစား ဆင္ျခင္ႀကည့္ပါ ။

အက်ဥ္းသားေတြကလဲ...၂-လ ၃-လ ေနမွတခါတရံ..စားရတဲ့ခ်က္ဟင္းမို ့..ေခၽြေခၽြတာတာတ နဲ႔့ ေနာက္ေန႔့အထိ ထားစားတတ္ၾကတာမို႔ ..ေထာင္ထဲ အခန္းအပူခ်ိန္နဲ႔..၀မ္းကိုက္ေရာဂါ ပိုး ေမြးေပးမိ လွ်က္သား ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ မိသားစုမ်ားကလဲ ေစတနာထက္ ေ၀ဒနာကို အရွည္ၾကည့္ျပီး...တတ္နိဳင္သေလာက္ ဟင္းခ်က္ေပးတာကို ဆင္ျခင္ႀကဘို႔့အထူးပင္ အေရးၾကီးလွပါတယ္ ။ ေပးၾကရင္လဲ..တခါထဲ စားၾကဘို႕သတိေပးၾကပါရန္ ။ ၀မ္းကိုက္ေရာဂါ ပိုး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္
Amoeba - ၀မ္းကိုက္ပိုးနဲ႕
Shigella ( bacillary ) - ေသြးစိမ္းက် ၀မ္းကိုက္ပိုး အသက္အႏၱရာယ္ေပးနိင္တဲ့ပိုးပါ

အေၾကာ္ အေလွာ္ ဟင္းမ်ားကိုလဲ (ဆီ ) ဟာ Preservative အထားသို ခံတဲ့ အာဏိသင္ ရွိတာေၾကာင့္...ဆီမ်ားမ်ားနဲ ့ထဲ့ေပးၾကဘို ့လဲ လိုပါတယ္ ။ အက်ဥ္းသားကလဲ ဟင္းေတြကို ေန ့စဥ္ ျပန္ထုပ္ သိမ္းတဲ ့အခါ...ဟင္းေတြကို ဆီ ျမဳတ္ေနရန္...ဆီ ထိျပီး ဆိုေနရန္ ့မၾကာခဏ..လုပ္ေပးရန္လဲ လိုပါတယ္ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အိမ္ကို ခ်က္ဟင္း မေပးရန္ကို အျပတ္ေျပာထားပါတယ္ ။

ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါမွာလဲ..ဥပမာ..၀က္သားကို ခ်က္ပို ့ရင္..အသားကို အတံုး အေသးေလး ေတြ လုပ္....ဆီနဲ႕ လံုးေနေအာင္း ေၾကာ္ရပါတယ္ ။ ျပီး ပဲငပိ စတာေတြေရာ..( အမဲေရာင္ ေျပာင္းသြားေအာင္ပါ ေထာင္မွာက ၀က္သား သြင္းခြင့္မေပးပါ ) ျပီးဆီမ်ာမ်ားျမဳတ္ ေနေအာင္ထားရင္...တလထားလဲရပါတယ္ ။ ၿပီးေတာ့ အမဲသား..၀က္သားကို..နူးေနေအာင္ ျပဳတ္ပါတယ္..ျပီး အသား အမွ်င္ေတြ ျဖစ္ေေအာင္...လုပ္ျပီး ေျခာက္သြားသည္အထိ..ဆီနဲ႔ေၾကာ္ေပးေတာ့....အသားအမွ်င္ေၾကာ္ဆိုေတာ့..အၾကာၾကီးထားစားလို႕ရပါတယ္ ။

တတ္နိင္သမွ်လဲ..တေန႕စားမဲ့ဟင္းကို..ထမင္းလာေပးတာနဲ႕ပလပ္စတစ္ နဲ႕ထုပ္လို႕ ေသာ္၄င္း ထမင္းပူပူထဲ ျမဳပ္ျပီး..အဲဒီထမင္းကို ေစာင္နဲ႕ထုပ္ထားလိုက္ရင္ ကိုယ္စားခ်ိန္က်ရင္ ထမင္းလဲ အပူမပ်က္ေသး..ဟင္းထဲ ရွိတဲ့ပိုးေတြ သတ္ျပီးသားျဖစ္ပါမယ္ ။ ဟင္းမ်ား ေခ်ာက္ေနရာကေန နူး သြားပါတယ္။

ေဆာင္ရန္ကေတာ့...

က်န္မာေရး အသိရွိၾကရန္နဲ ့..ေဆး၀ါးေလးေတြ ေဆာင္ထားၾကဘို ့ပါ ။ ေရာဂါျဖစ္မွ ေဆးမွာဘို႕ ေတာ့မစဥ္းစားပါနဲ ့ ။ အဓိက ကေတာ့ ၀မ္းကိုက္ပိုး က အျဖစ္အမ်ားဆံုးမို ့ ၀မ္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆးကို အဓိက ထားေဆာင္ထားၾကဘို႕ပါ ။ ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္က..ေထာင္ထဲ မွာ က်ဆံုးသြားတဲ့...ကိုတင္ေမာင္၀င္း..နဲ ့ ကိုစိန္၀င္းတို ့ႏွစ္ဦးဟာဆိုရင္...အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ ( ရွီဂဲလား ၀မ္းကိုက္ပိုး ေ၀ဒနာ ကို..အလြန္ နာက်င္စြာ ခံစားရျပိး...၀မ္းကိုက္လြန္းလို ့ ၀မ္းကို ညွစ္တဲ့အခါ...အူေတြပါ စအိုက က်လာတဲ့အထိ ေ၀ဒနာကို ပ်င္းပ်င္း ထန္ထန္ ခံစား သည္းတြားျပီး က်ဆံုး သြားႀကရပါတယ္ ။ တကယ္လို ့သာ....( NORFLOXACIN...400mg ( ၂-လံုးေလာက္ ) တိုက္လုိက္ရင္ ကို ေျပာက္သြားပါမယ္..ကုထံုးကေတာ့.. 400-mg တေန ့ ႏွစ္ ၾကိမ္..၅-ရက္ပါ ။ သူတို႕ ႏွစ္ေယာက္ဟာ အာဇာနည္ေတြပါ ။ ဒီလိုဘဲ NLD တတ္သိ ဦးသိန္းတင္ ( စာေရးဆရာ..တင္သိန္းေမာင္ ) ဟာလဲ ဒီ ရွီဂဲလားနဲ ့က်ဆံုး ခဲ့ရပါတယ္ ။

( တျခားေဆးေတြျဖစ္တဲ့..Clotrimxozole ( Septrin ) Ampicillin ေတြေပးရင္ကို ေျပာက္ေပမဲ့ ေထာင္က ယုတ္မာတာေကာ..ေထာင္ဆရာ၀န္ ဆိုတာကလဲ.....စာခပ္ ညံ့ညံ့ အေကာင္ေတြကို ခန္ ့တဲ့ဌာန ဆိုေတာ့..မတတ္တာလဲ ပါပါတယ္ ။

ယခုေဆာင္းပါးတြင္.....အသက္အႏၱရာယ္ရွိနိင္ေသာ....SHIGELLA . dysentry ရွီဂဲလား ၀မ္းကိုက္ ေရာဂါ ရဲ႕လကၡဏာ...ေဆးေသာက္ နည္းနဲ ့အမိးဘား Amoeba ၀မ္းကိုက္အေၾကာင္း တင္ျပပါမယ္ ။

SHIGELLA..၀မ္းကိုက္ပိုးက..ယင္ေကာင္ကေနကူးတာပါ ။ အမီးဘားက( AMOEBA )..သူ ့ဟာသူ ဟင္းသိုးထဲ မွာ ေပါက္ပြားလာတာ ပိုမ်ားတတ္ပါတယ္ ။ ယင္ေကာင္ကေနလဲ ကူးပါတယ္ ။ နည္းေတာ့ နည္းပါတယ္ ။ ရွီဂဲလားက ၀မ္းသြားျပီးရင္လဲ..အိမ္သာကမထ နိဳင္ေအာင္ ဆက္ရစ္ေန ပါတယ္ ။ နာတာလဲ ေတာ္ေတာ္ပ်င္း ထန္ေတာ့ ၀မ္းသြားျပီးရင္လဲ ဗိုက္က မတရားကို ရစ္ေနတာမို႕ အိမ္သာကေန မထနိဳင္ၾကပါဘူး ။ တေန ့ကိုလဲ ၀မ္းက ( အခါ ၂၀ ကေန ၄၀ ေလာက္သြားတာ ) တိုေတာ့ အိမ္သာ တက္ျပိးရင္..ေျခေတြ မသယ္နိင္ေတာ့ဘူး ။ ေျခလက္ေတြ ၾကြက္တက္ပါတယ္ ။

အဆင္မသင့္ရင္ ၂-ရက္ေလာက္နဲ ့ အသက္ပါသြားနိင္သည္ အထိ ျပင္းပါတယ္ ။ က်ေနာ္တို႕ ေဆးေက်ာင္း ( မန္း ) တက္ေနတံုး က ၁၉၇၁-ခုနစ္တြင္ ေဆးေက်ာင္းသား ႏွစ္ဦး ဒီရွီဂဲလားနဲ ့တလ အတြင္း ၂-ေယာက္ေသလိုက္တာ..ေဆးေက်ာင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး လန္ ့သြားဘူးပါတယ္ ။

ကုသနည္းကေတာ့....

( ၁ ) NORFLOXACIN x400 mg တေန ့ (၂) ၾကိမ္.........( ၅ ) ရက္
( ၂ ) CLOTRIMOXAZOLE ( SEPTRIN ) တေန ့ (၂) ၾကိမ္.........( ၅ ) ရက္
( ၃ ) AMPICILLIN ( 1000mg ) တေန ့ (၄) ၾကိမ္.........( ၅ ) ရက္ ေသာက္သံုး ရပါမည္ ။

AMOEBA ၀မ္းကိုက္ ( အျဖစ္အမ်ားဆံုး )

ဒီပိုးကေတာ့ သိုးေနေသာ ဟင္း အစားအေသာက္ ေတြမွာ ေပါက္ပြားလာတာပါ ။ လက္ဖက္ တြင္လဲ အထားအသို မေကာင္းလွ်င္ ပါတတ္ပါသည္ ။ ျမန္မာ နိဳင္ငံ သားတိုင္း ဒီ၀မ္းကိုက္ ကိုမၾကာခဏ ခံစား ေနရပါသည္ ။ လူအေတာ္မ်ားမ်ား လည္း၀မ္းကိုက္လွ်င္ ( မက္ထရို ) ေဆးေသာက္တတ္ၾကပါသည္ ။ ဒါေပမဲ့ ဒီမက္ထရိုေဆးက စိတ္ေ၀ဒနာ ရာဇ၀င္ရွိထားဘူးသူ စိတ္က်ေရာပါရွိသူေတြ ( လံုး၀ ) မေသာက္သံုးရန္ တားျမစ္ ထားတာကိုေတာ့ ဆရာ၀န္ အေတာ္မ်ားမ်ား ပင္မသိရွိ ထားၾကပါ ။ ေထာင္က် ေနသူေတြနဲ ့ ဒီေဆးကို ေရွာင္ရန္ အထူးပင္ အေရးႀကီးပါသည္ ။၁၉၇၅- ၀န္းက်င္က...ယူနီဆက္ေဆးဘူး ( မက္ထရိုဘူး )မ်ား၏ ဘူးအခြံ ေပၚတြင္ စာလံုး အမဲျဖင့္

(၁) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ပထမ ၃ လ အတြင္း
(၂) ေသြးအားနည္းေရာဂါရွိသူမ်ား
(၃) စိတ္ေရာဂါရာဇ၀င္ရွိဘူးသူမ်ားကို လံုး၀မ ေပးရန္ အထိပင္ သတိေပး ထားပါသည္ ။ ေနာက္ပိုင္း ေဆးအသစ္ အမ်ိဳးအစားမ်ား ကိုသာသံုး သင့္ပါသည္ ။

ေဆးအညြန္း

( ၁ ) METRONIDAZOLE 200mg ( ၂ - မွ ၃ ျပား ) တေန ့(၃) ႀကိမ္ ၆ - ၁၀ ရက္
( ၂ ) TINIDAZOLE ( FASIGYN )500mg ( ၄ ျပား တႀကိမ္ထည္းေသာက္ရန္ )သို ့မဟုတ္ ၂ ျပား တေန ့ -၂ ႀကိမ္ ၃- ရက္ေသာက္ ရန္ ။ ႏွင့္ အျခားေဆးမ်ားရွိပါေသးသည္ ။

က်ေနာ္ အေနျဖင့္ ေထာင္က်ေနသူမ်ား ၀မ္းကိုက္လွ်င္ TINIDAZOLE ကိုသာ သံုးေစခ်င္ပါသည္ ။ ပိုမို ထိေရာက္ ျပိး ေဘးထြက္ ဆိုးႀကိဳး နဲပါးပါသည္ ။

တခါ အထူး သတိေပးလိုသည္ မွာ ဒီအမိးဘား၀မ္းကိုက္ပိုး အၾကာင္းသိထားဘို႔လိုပါသည္ ။ ေဆးကို ေဆးပတ္ လည္ေအာင္ မေသာက္လွ်င္...၀မ္းကိုက္ တာေတာ့ သက္သာ သြားေပမဲ့...ပိုးအားလံုး ကုန္စင္ေအာင္ မေသဘဲ ငုတ္ေနကာ ပိုးေတြဟာအသဲသို ့ေရာက္ရွိသြားကာ၀မ္းကိုက္ပိုးအသဲေရာင္ေရာဂါ ( Amoebic Hepatitis ) ႏွင့္ ၾကာလွ်င္ အသဲ ျပည္တည္နာ( Amoebic Liver Abscass ) ပါ ျဖစ္တတ္ ပါသည္ ။ အသဲေရာင္လွ်င္ နဲနဲ ပင္ပန္းလွ်င္ နဲနဲ အေအး မိတာနင့္ ဖ်ားနာတတ္ပါသည္ ။ ဖ်ားလွ်င္ ငွက္ဖ်ားလုိပင္..ခ်မ္းတတ္ပါသည္ ။ ထိုအခါ ဆရာ၀န္ကေကာ..မိမိ ကိုယ္ ကပင္ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ ဟု ထင္ကာ ငွက္ဖ်ား ေဆးေတြ ေသာက္တတ္ ၾကပါသည္ ။ အထိုက္ ေလွ်ာက္လဲ သက္သာ ေစပါသည္ ။ သို႕ေသာ္ အျမစ္မျပတ္ပါ ။

တကယ္ေတာ့ ခ်မ္းတာခ်င္းတူေပမဲ့ ခ်မ္းပံုျခင္း ကြဲျခားပါသည္ ။ ၄က္ဖ်ားကၾကာလာလွ်င္ ေသြးအားနည္းလာၿပီး ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ ရွိျပီး ..ခ်မ္းလွ်င္ အခ်ိန္ အၾကာႀကီး ခ်မ္းတတ္ကာ အဖ်ား လိုက္လာ ျပီးေနာက္ ေခၽြးမ်ားမ်ား ထြက္တတ္ပါသည္ ။ ၀မ္းကိုက္ အသဲေရာင္ ေၾကာင့္ ခ်မ္းတာက ေလေလးတိုးလွ်င္ ခ်မ္းစိမ့္ လာေပမင့္....ေစာင္ျခံဳလိုက္လွ်င္..အေႏြးထည္ ထပ္လိုက္လွ်င္ ေခၽြးကေလးနဲနဲ စို႕ကာ ျပန္အိုက္ လာျပန္ပါသည္ ။ တနည္း သူက ခ်မ္းလိုက္ အိုက္လိုက္ တနည္း မတ္တပ္ဖ်ားဟု ဆိုရပါမည္ ။ အဓိက ကေတာ့ အဆီ ပါတာေတြ မစားခ်င္အသားကလဲ မဲညစ္ညစ္ ျဖစ္လာပါသည္ ။ ပိုသိသာ ခ်င္လွ်င္ အသဲေနရာကို လက္ဖ၀ါးေလးနဲ ့သာသာေလး ဆတ္ထုၾကည့္လွ်င္ အသက္ရွဴ ရပ္သြား ေလာက္ေအာင္ကို ေအာင့္သြား ပါသည္ ။

အားလံုးကို တိုက္တြန္း လိုပါသည္ ။ ကိုယ္ခံစား ေနရတာေတြ ကို..ဆင္ျခင္ၾကည့္ၿပီး..ဒီႏွစ္ မ်ိဳးကိုခြဲ ျခားနိဳင္ပါသည္ ။ဒီလို စူးစူး စမ္းစမ္းေလး သတိထား လိုက္ရင္ ကိုယ္ဖ်ား ေနတာ ငွက္ဖ်ားလား အသဲေရာင္ဖ်ားလား သိနိဳင္ပါသည္ ။

ေဒါက္တာ လွိဳင္ျမင့္