by Kyaw San on Saturday, February 25, 2012 at 9:39pm ·
(ဘီ) ပိုးဆိုတာ (HBV) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ေခၚၾကတာပါ။ သူ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Hepatitis B ဟာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အသဲ ကူးစက္ေရာဂါ အျပင္းစားျဖစ္တယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းပါ ေျပာရရင္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူတဲ့ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ကစျပီး ကပ္ေရာဂါအသြင္ စျဖစ္ခဲ့ပါသတဲ့။ ပိုးက ေသြးထဲကို တနည္းနည္းနဲ႔ ေရာက္လာျပီး၊ ကိုယ္ထဲက အရည္ေတြထဲထိ ဝင္လာတာျဖစ္တယ္။ တကမာၻလံုးဆိုရင္ ၃ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ရွိႏိုင္တယ္။ အဲဒီထဲက ၇ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္က နာတာရွည္ အဆင့္ ရွိႏိုင္တယ္။ “ႏူရာ ဝဲစြဲ” ဆိုသလို ဆင္းရဲၾကတဲ့ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႔ ေတာင္အေမရိက မွာ ပိုျဖစ္ေနပါတယ္။
ဘယ္လိုလုပ္ ကူးသလဲေမးရင္ AIDS နဲ႔ အတူတူပါဘဲ။ ေသြးသြင္းတာ၊ ေသြး-ေသြးခ်င္းထိတာ (ေသြးကိုကိုင္ရင္ လက္အိတ္ မသံုးတာ)၊ ပိုးသန္႔ မထားတဲ့ ေဆးထိုးအပ္ သံုးတာ၊ အကာကြယ္မဲ့ (ကြန္ဒြန္ မသံုးဘဲ) လိင္ဆက္ဆံတာ၊ ကိုယ္မွာရွိတဲ့ အရည္ မွန္သမွ်မွာလဲ ပိုးရွိေနမွာမို႔ လိင္ဆက္ဆံတာနဲ႔ ကူးရတာ ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါရွိတဲ့ မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ ကေလးဆီ ကူးတာေတြ ျဖစ္တယ္။ အေမ့ေသြးဟာ အခ်င္း-ခ်က္ၾကိဳးကေန ကေလးဆီ ေရာက္ရတာ မဟုတ္လား။
အေသးစိတ္ ေျပာရရင္ လွခ်င္တဲ့ မိန္းကေလးမ်ား မဂၤလာေဆာင္သြားမွာမို႔ နားကပ္ လဲဝတ္တာ၊ ခပ္ပ်င္းပ်င္း ေယာက္်ားေလးမ်ား ႏုတ္ခမ္းေမႊး ရိတ္တဲ့ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊ လက္သဲညွပ္၊ ရွယ္တာ။ ဆံပင္ညွပ္ဆိုင္၊ အလွျပင္ဆိုင္က တခါသံုးဒါး မသံုးရင္လဲ ကူးႏိုင္တယ္။ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိခ်င္လြန္းလို႔ (တက္တူး) အရုပ္ ထိုးသူေတြ၊ ဟိုေနရာ ဒီေနရာ ကြင္းတပ္သူေတြ။
ဒါေပမဲ့ အစိုးရိမ္ မလြန္ပါနဲ႔။ ပိုးရွိေနသူက ခ်က္ျပဳတ္တာ စားမိလို႔ မကူးပါ။ လက္တြဲ လမ္းေလ်ာက္လဲ မကူးပါ၊ ႏွာေျခ၊ ေခ်ာင္ဆိုးတာနဲ႔ မကူးပါ။ အတူတူ ျခင္ကိုက္လဲ မကူးဘူး။ တဲအိုပ်က္မွာ၊ ေရႊဘံုေပၚမွာ အတူေနတာနဲ႔လဲ မကူးပါခင္ဗ်ား။
ဒီပိုးဝင္လာရင္ တျခားပိုးေတြ ဝင္လာတဲ့အခါ လုပ္သလို ခႏၶာကိုယ္က ခံျပီးတိုက္ထုတ္ပါတယ္။ ကိုယ္က ႏိုင္ရင္ ျပီးျပီး ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္သြားေရာ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) လို႔ေခၚတဲ့ ခံႏိုင္စြမ္း (အတြင္းအား ေပါ့ဗ်ာ) ရလာလို႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ (ဘီ) ပိုးဝင္လာရင္ ဒီဓါတ္ကေန ျပန္တိုက္ျပစ္ပါမယ္။
ဝတၳဳဇာတ္ေၾကာင္း ေရးသလို တက္လိုက္-က်လိုက္ ေျပာျပရေတာ့မွာဘဲ။ ၆ လၾကာလို႔ ကိုယ္ကမႏိုင္ရင္ေတာ့ နာတာရွည္ အသဲေရာဂါ ျဖစ္ပါျပီ။ စိတ္သက္သာရဘို႔ တခုကေတာ့ ၉ဝ% ေသာ က်န္းမာတဲ့ လူၾကီးေတြဟာ နာတာရွည္ ျဖစ္မသြားၾကဘူး။ ကေလးေတြက ကံမေကာင္းၾကပါ။ ငယ္ေလ မခံႏိုင္ေလ၊ သိပ္ငယ္လို႔ကေတာ့ ၉ဝ% မခံႏိုင္ၾကပါ။ နာတာရွည္ ျဖစ္တိုင္းလဲ လူက လူေကာင္းလို အၾကာၾကီး ေနႏိုင္ပါတယ္။ ေနႏိုင္တယ္ဆိုျပီး ေပါ့လို႔ေတာ့ မရပါ။ ေရာဂါ လကၡဏာသာ မရွိတာ ပိုးက အသဲကို တစစနဲ႔ ဖ်က္ဆီးေနပါျပီ။
သူ႔ေၾကာင့္ အသဲေျခာက္ေရာဂါ၊ ဒါမွမဟုတ္ အသဲကင္ဆာ ဆက္ျဖစ္တတ္လို႔ ဆိုးလြန္းပါတယ္။ အသဲက လိုသေလာက္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ခ်ိန္ ေရာက္ရင္ေတာ့ ေသရေတာ့မွာပါ။
အသဲဆိုတာ အေတာ္အလုပ္လုပ္တဲ့ အဂၤါျဖစ္ပါတယ္။ စားလိုက္တဲ့ အစာထဲက အဆီ နဲ႔ ဆီေတြကို အစာေျခေပးတယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဘို႔ (ဘိုင္းလ္) အစာေျခအရည္ ထုတ္ေပးတယ္။ စိမ္းစိမ္း၊ နက္နက္၊ ခါးခါး အရည္ကို ေျပာတာပါ။ တေန႔တာ စားတာနဲ႔ သံုးတာထဲက ပိုတဲ့ အား(အင္နာဂ်ီ)ကို သိုေလွာင္ေပးထားတယ္။ အစာတို႔ ေဆးတို႔ထဲမွာ အဆိပ္အေတာက္ ပါလာရင္လဲ ဖယ္ရွားေပးတယ္။ ေနာက္ျပီး (ကိုလက္စတီေရာ)၊ ေသြးခဲေစတဲ့ပစၥည္း၊ ပရိုတင္းေတြကိုလဲ ထုတ္လုပ္ ေပးပါေသးတယ္။ ဒီလို မ်ားလြန္းတဲ့ အလုပ္ေတြ ၂ ရက္ေလာက္ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ရင္ လူဟာ ေသရေတာ့မွာပါ။ အသဲအသက္ ၂ ရက္၊ ဇာတ္နာျပီေပါ့ဗ်ာ။ စိတ္ဓါတ္ မက်ပါနဲ႔ ဇာတ္လိုက္ေသတဲ့ ဇာတ္ကား ရွားပါတယ္။
(ဘီ)ပိုး စဝင္လာခ်ိန္မွာ တုပ္ေကြးလိုဘဲ နဲနဲဖ်ား၊ ကိုက္ခဲ၊ အစာမစားခ်င္ ဆိုတာေလာက္သာ ခံစားရပါတယ္။ ရွာရွားပါးပါး ဆိုပါစို႔ ၁% ေလာက္သာ မ်က္စိဝါ၊ ဆီးဝါ၊ အန္ခ်င္ ဆိုတဲ့ ခပ္ျပင္းျပင္း ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ေသြးစစ္ရင္ အေျဖ ၃ မ်ိဳးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။
• HBsAb ေတြ႔ရင္ ဒီလူ ကံေကာင္းတယ္။ ခံႏိုင္အားရွိေနျပီ။ သူမ်ားကိုလဲ မကူး၊ ကာကြယ္ေဆးလဲ မလိုဘူး။
• HBsAg ေတြ႔ရင္ ေသြးထဲမွာ ပိုးရွိေနျပီ။ ၆ လၾကာရင္ တခါထပ္စစ္ပါ။ ေရာဂါျပီးသြားတာ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
• HBcAb ေတြ႔တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကူးစက္ခံေနရျပီမို႔ အသဲအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ရပါေတာ့မယ္။
ဆရာဝန္ဆီေရာက္ျပန္ေတာ့ တခ်ိဳ႕က ေဆးကုေပးဘို႔ မလိုပါ။ ၆ လတခါ ၁ ႏွစ္တခါေတာ့ ျပန္ျပပါ။ ဆရာဝန္က အနားခိုင္းမယ္။ အစာေကာင္းေကာင္း စားခိုင္းမယ္။ အဆီနဲရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အဆီခ်က္မဲ့စက္က ပ်က္ေန မဟုတ္လား။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ခိုင္းမယ္။ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ျဖတ္ခိုင္းမယ္။ (ေအ) ကာကြယ္ေဆး ထိုးခိုင္းမယ္။ တျခားေနမေကာင္း ထိုင္မသာျဖစ္ရင္ ေဆးကို ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီးမွ ေသာက္ဘို႔ သင့္ပါတယ္။ သိတဲ့အတိုင္း ေဆးမွန္သမွ် တိုင္းရင္းေဆးျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းက်ိဳးဆိုတာ ရွိတယ္။ မေကာင္းတာ မွန္သမွ် ေျခဖ်က္ေပးမဲ့ အသဲက မေကာင္းဘူး မဟုတ္ပါလား။
(ဘီ)ပိုးဟာ HIV ထက္ အဆ ၁ဝဝ ပိုျပီး ကူးစက္တတ္လို႔ သိထားရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကာကြယ္ေဆးကို အားကိုးၾကပါ။ ကာကြယ္ေဆးကို ၃ ၾကိမ္ ၃ ခါတိတိ ထိုးရပါမယ္။ ပဌမတခါထိုးျပီး ေနာက္ ၁ လမွာ ဒုတိယ၊ ေနာက္ ၅ လ မွာ တတိယ။
ေမြးစကေန အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေတြကို ကာကြယ္ေဆး ေသျခာေပါက္ ထိုးေပးသင့္ပါတယ္။ လူၾကီးေတြထဲက ဆိုရင္ ေဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္သူေတြ၊ ေထာင္မွာ အလုပ္လုပ္သူနဲ႔ ေထာင္က်သူေတြ၊ မူးယစ္ထိုးေဆး သံုးသူေတြ၊ လိင္တူ ဆက္ဆံသူေတြ၊ က်ား-မ ဆက္ဆံဘက္မ်ားသူေတြ၊ ခႏၶာကုိယ္ရင္းျပီး လုပ္ကိုင္ရသူေတြ၊ မိသားစုအတူေနထဲက တေယာက္ ေယာက္မွာ ပိုးရွိေနရင္၊ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္က ပိုးရွိေနရင္ ကေလးကို ေမြးျပီးျပီးခ်င္း ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ HBIG ဆိုတဲ့ေဆး ထိုးပါေလ။ ပိုးဝင္ျပီးသူမ်ားကေတာ့ ကာကြယ္ေဆး မထူးေတာ့ပါ။
(ဘီ)ပိုး ရွိသူကို ေဆးေပးတာဟာ အသဲေျခာက္တာနဲ႔ ကင္ဆာအဆင့္ ေရာက္မသြားဘို႔သာ ရည္ရြယ္ႏိုင္တာပါ။ ရိုးရိုးသားသား ေျပာရရင္ ေပ်ာက္သြားေအာင္ ကုတဲ့ေဆး မရွိေသးပါ။ အသဲေျခာက္တာ ဆိုရင္ေတာ့ လုပ္ေပး ႏိုင္တာက အသဲအစားထိုးေပးတာပါဘဲ။ သိတဲ့အတိုင္း ဒီလိုလုပ္တာဟာ အင္မတန္ ကရိကထမ်ား၊ ေငြကုန္ ေၾကးက်မ်ား၊ ရာသက္ပန္ လူနာဘဝ ေရာက္သြားရတာမ်ိဳးပါ။
အသဲကင္ဆာကေတာ့ ေရာဂါနာမယ္တပ္ျပီး ၆ လ ထက္ အသက္မရွည္ပါ။ ဒီလိုေရးတာက အေတြ႕အၾကံဳအရ ေရးလိုက္တာပါ။ ေဆးကုသက္က အခုဆို အႏွစ္ ၃ဝ ေတာ့ ေက်ာ္ျပီေပါ့။ ေနရာေဒသလဲ စံုတယ္ေပါ့။ အသဲကင္ဆာ လူနာကေတာ့ ၁ဝဝ မေက်ာ္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္သိတဲ့ အသဲကင္ဆာ လူနာေတြထဲမယ္ ဆင္းရဲတဲ့လူေရာ၊ ခ်မ္းသာသူေရာ၊ ဆရာဝန္ေရာ ပါတယ္။ သုေတသန တခုဆိုတာ ဒီေလာက္နဲ႔ မရပါ။ ေသေျခာတာက ေယာက္်ားက လံုးဝအမ်ားစု ျဖစ္တယ္။ ကုသၾကတာကလဲ တိုင္းျပည္ ၃ ခု(ျမန္မာျပည္၊ အိႏၵိယ နဲ႔ ထိုင္း) ေတြမွာျဖစ္ေပမဲ့ အားလံုး ၅ ႏွစ္မခံၾကပါ။
သုေတသန စာေတြကို ေလ့လာရင္ အမ်ားၾကီးနဲ႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႕ပါမယ္။ ၅ ႏွစ္မက ခံသူေတြ ရွိပါသတဲ့။ ဒါေပမဲ့ “အသဲကင္ဆာ ကုသေရး” ဆိုတာ “ဘီလ်ံေဒၚလာ စီးပြါးေရး”ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြါးေရးသမားေတြက အင္မတန္ ေၾကာ္ညာ ေကာင္းၾကတာကလား။
အသဲေကာင္းၾကပါေစ။
တင့္ေဆြ
၂၇-၈-ဝ၉
August 30, 2009 11:48 AM
ဘီပိုးရွိသူနွင့္ လက္ထပ္မည့္သူသည္ မည္သည့္ျပင္ဆင္မူ႔မ်ား ျပဳလုပ္သင့္ပါသနည္း။ ကာကြယ္ေဆး ၃ၾကိမ္ထိုးတာနွင့္ လံုေလာက္ပါသလား သိပါရေစခင္ဗ်ာ။
• ဘီပိုးရွိသူနွင့္ လက္ထပ္မည့္သူသည္ မိမိကိုယ္မိမိ ဘီပိုးရွိ-မရွိ စစ္ပါ။
• ရွိေနသူကလဲ ၆ လတခါ ဆရာဝန္ျပပါ။
• လက္ထပ္မဲ့သူဟာ ဘယ္အရြယ္ရွိေနေန Hepatitis B vaccine ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးထိုးပါ။ (အမ်ားအားျဖင့္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေတြကိုသာ ကာကြယ္ေဆး ထိုးခိုင္းတာပါ။)
• ၾကီးသူေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးရင္ ပဌမတခါနဲ႔ ဒုတိယတခါကို ၁ လ ျခားျပီး၊ တတိယတခါကို ေနာက္ထပ္ ၂ လကေန ၅ လျခားထိုးႏိုင္တယ္။ ေပါင္း ၃ ခါ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ၁၂ လျခားျပီး၊ စတုတၳတခါ ထိုးခိုင္းတတ္တယ္။
• ေသြးစစ္ရာမွာ (anti-HBs at least 10 mIU/mL) ရွိေနသူဟာ ကာကြယ္ျပီးျဖစ္ေနျပီလို႔ သိႏိုင္ပါတယ္။
• အတူေနရင္ ကြန္ဒြန္သံုးပါ။
• (ကြန္ဒြမ္) မသံုးမိလို႔ျဖစ္ျဖစ္၊ ကေလးရခ်င္လို႔ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးတာျဖစ္ျဖစ္၊ Hepatitis B immune globulin (HBIG) ေဆးထိုးလိုက္ပါ။ ဒီေဆးက ကာကြယ္ေဆး မဟုတ္ပါ။ ဘီပိုးကို ျပန္တိုက္ဖ်က္ျပစ္မဲ့ေဆး ျဖစ္ပါတယ္။ ၂ ပါတ္ အတြင္း၊ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ၂၄ နာရီအတြင္း (HBIG) IM 0.06 mL/kg ထိုးပါ။
• အရင္က ကာကြယ္ေဆး ထိုးမထားသူဆိုရင္ (HBIG)ကို ေနာက္ ၁ လေနရင္ တခါထပ္ထိုးပါ။
• ဘီပိုးရွိသူက အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေနရင္ ေမြးဖြါးလာမဲ့ကေလးတိုင္းကို ေမြးေမြးခ်င္း သို႔မဟုတ္ ၁၂ နာရီအတြင္း ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ကုသေဆး (HBIG) IM 0.5 mL ေဆးထိုးပါ။
• ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ကုသေဆးကို တင္ပါးတဖက္စီမွာ တရက္တည္း ထိုးလို႔ရပါတယ္။
• ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး Hepatitis B vaccine ကို ကေလး ေမြးေမြးခ်င္း ၁ ခါ၊ ေနာက္ ၁ လ တခါနဲ႔ ၆ လတခါ၊ ေပါင္း ၃ ခါ ထိုးရပါမယ္။
• တအိမ္သားလံုး သြားတိုက္တံ၊ ေရဇာ၊ အပ္ သီးျခားစီ သံုးပါ။
• ပိုးရွိသူရဲ႕ ေသြးထြက္တာ၊ အန္တာ၊ ကိုယ္ကထြက္တဲ့အရည္မွန္သမွ်ကို ဘယ္ေတာ့မွ လက္နဲ႔မထိပါနဲ႔။
• အိမ္မွာ ပိုးသန္႔ေဆး တမ်ိဳးမ်ိဳး အျမဲေဆာင္ထားပါ။ ဥပမာ ေရ ၁ ကြာတထဲမွာ အဝတ္ခြ်တ္ေဆး ေခၚတဲ့ Bleaching powder မွံဳ႕ လက္ဘက္ရည္ဇြန္း ၁ ဇြန္းနဲ႔ ေရ (၁ဝ ဆ ၁ ဆ) ေဖ်ာ္တာကို ေသြး၊ အန္ဖတ္၊ ကိုယ္ကထြက္တဲ့ အရည္မွန္သမွ်ကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ဘို႔ သံုးပါ။
• ထိခိုက္မိတိုင္း ပတ္တီး စည္းထားပါ။ လက္အိတ္သံုးပါ။
• ေရခြက္၊ ထမင္း-ဟင္းပန္းကန္ခြက္ေယာက္ အတူသံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ပိုးက ေသြးနဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာကထြက္တဲ့အရည္ေတြျဖစ္တဲ့ အစာေျခရည္ (အန္ဖတ္)၊ ေယာက္်ား-မိန္းမကိုယ္ အရည္ (မဆက္ဆံမီ ႏွင့္ ဆႏၵျပည့္ဝအျပီး) ေတြမွာ ပါေနတာပါ။ ဒါေတြကလြဲရင္ မပါပါ။
• အသားခ်င္းထိယံုနဲ႔ ဘာမွမျဖစ္ပါ။ ႏုတ္ခမ္းစုပ္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သြားရည္မွာေတာ့ ပိုးပါႏိုင္ေပမဲ့ အေထာက္အထား မရွိေသးပါ။
• အလားတူ (အိုရယ္-ဆက္က္စ္) ကလဲ အတူတူလို႔ ဆရာ့ဆရာေတြက ဆိုပါတယ္။
• ဖခင္က ပိုးရွိေနေပမဲ့ ကေလးကို မိခင္ကေနကူးနည္းမ်ိဳးနဲ႔ ဖခင္ကေနမကူးပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၃၁-၈-ဝ၉
ဆရာခင္ဗ်ား Anti-hepatitis Be antibody (Anti-HBe) ေၾကာင္းကို သိခ်င္လို႔ အေသးစိတ္ ရွင္းျပေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္မွာ 4 .50 ရိွတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ ရွင္းျပေပးေစခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။
Hepatitis B Virus ကို ေခၚတာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဆရာဝန္ေတြေတာင္ ေခါင္းရႈတ္ရတာေပါ့ဗ်ာ။ HBV; Hep B; anti-HBs; Hepatitis B surface antibody; HBsAg; Hepatitis B surface antigen; HBeAg; Hepatitis B e antigen; anti-HBc; Hepatitis B core antibody; anti-HBc, IgM; anti-HBe; Hepatitis B e antibody; HBV DNA တဲ့၊ ေခါင္းထဲ ထည့္ထားလို႔ေတာင္ မရႏိုင္ဘူး။
ဘီပိုးကို စမ္းနည္းေတြက မတူၾကလို႔ နာမယ္လဲ ကြဲလြဲေနတာပါ။ တမ်ိဳးက Antibodies (အင္တီေဘာ္ဒီ) ဆိုတဲ့ ခံတိုက္ႏိုင္စြမ္းကို စမ္းတယ္။ တမ်ိဳးက ပိုးကေနထုတ္တဲ့ Antigens (အင္တီဂ်င္) ကို စမ္းတာ။ ေနာက္တမ်ိဳးက DNA ကို စမ္းတာပါ။
(အင္တီဂ်င္) ဆိုတာက ရန္သူတပ္သား၊ မ်ားတာမေကာင္း၊ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ဆိုတာက ကုိယ့္တပ္သား၊ မ်ားတာေကာင္းလို႔ မွတ္ပါဗ်ား။ Acute လတ္တေလာ-ရက္တိုေရာဂါ ရွိ-မရွိနဲ႔ Chronic နာတာရွည္-ရက္ရွည္ ဒါမွမဟုတ္ Carrier ေရာဂါသယ္ေပးသူ ျဖစ္-မျဖစ္ကို စမ္းရတာေတြပါ။
(HBsAg), (anti-HBc), IgM နဲ႔ (HBeAg) တို႔က Acute hepatitis B infection ရက္တိုေရာဂါ ရွိ-မရွိ စမ္းတာ ျဖစ္တယ္။
HBsAg, (HBV) DNA နဲ႔ HBeAg က chronic HBV hepatitis ရွိ-မရွိ စမ္းတာ ျဖစ္တယ္။
HBsAg, (HBeAg), (anti-HBs) IgG, (anti-HBe) IgG နဲ႔ HBV DNA တို႔က chronic hepatitis B infection ရက္ရွည္ ျဖစ္ေနတာကို ေဆးကုသေနတံုး ေစာင့္ၾကည့္ဘို႔ စမ္းတာေတြပါ။
(anti-HBc) total နဲ႔ anti-HBs ဆိုတာကေတာ့ အရင္ ဘီပိုးရွိဘူးသူဟာ ခံႏိုင္ရည္ရွိေနရာကေန ျပန္ျဖစ္ႏိုင္-မျဖစ္ႏိုင္ကို သိဘို႔ ျဖစ္တယ္။
ေမးထားတဲ့ Anti-hepatitis Be antibody (Anti-HBe) စမ္းသပ္တာကေတာ့ hepatitis Be antigen ဆိုတဲ့ ဘီပိုးကေန ထုတ္ေနတဲ့ (အင္တီဂ်င္) ကို ဘယ္ေလာက္ တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း ရွိသလဲဆိုတာကို သိဘို႔ Antibody (အင္တီေဘာ္ဒီ) ထုတ္လုပ္ႏိုင္တာကို စမ္းတာျဖစ္တယ္။
ဒီစမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ -
(၁) ရက္တို ဘီပိုး ကူးစက္ခံရျပီး၊ ျပန္လည္နလန္ထလာသူေတြမွာ anti-HBe ဟာ anti-HBc နဲ႔ anti-HBs တို႔နဲ႔အတူ ရွိေနမယ္။
(၂) ရက္ရွည္ ဘီပိုးရွိသူေတြမွာဆိုရင္ anti-HBe ကိုၾကည့္ျပီး ေရာဂါအေျခအေနနဲ႔ ကုသမႈ ထိေရာက္ပံုကို သိႏိုင္ေစတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂ဝ-၄-၂ဝ၁ဝ
Mar 18, 2010 at 9:57 PM
ဆရာရွင့္ ေခၽြးကေရာ ကူးတတ္ပါသလားရွင္၊ ခုဆို က်မအကိုတစ္ေယာက္လဲ ျဖစ္လာျပီမို႔ သံသယရွိျပီး၊ အကုန္လံုး အတြက္ စိတ္ပူလို႔ပါ။ က်မအကိုမွာ ရိွေနျပီမွန္း ခုရက္ပုိင္းကမွသိလို႔ အလြန္ပဲစိတ္မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္။ တမိသားစုလံုး အတြက္လဲ စိတ္ပူမိပါတယ္။ အဲဒိ ဘီပိုးက ေဆးေသာက္ရင္ေရာ မေပ်ာက္ႏိုင္ေတာ့ဘူးလားရွင္။ က်မတို႔ ေမာင္ႏွမ ဒီိလို မေပ်ာက္ေတာ့ဘဲ တသက္လံုးသြားေတာ့မွာလား မသိပါ။ က်မ ကူးခံခဲ့တဲ့နည္းလမ္းကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ႏွစ္က ခဲြစိတ္မွဳတခု ခံယူခဲ့ဖူးေတာ့ အဲဒိကလို႔ ထင္မိပါတယ္။ ဒါကထင္ျမင္ခ်က္ပါ။ က်မအကိုကေတာ့ အကုန္ ကင္းရွင္းရက္နဲ႔ သူပါျဖစ္လာတယ္ဆိုေတာ့ ေခၽြးကလို႔ထင္မိလို႔ပါရွင္။ က်မရ႔႕ပိုးေကာင္ေရကိုစစ္ၾကည့္ေတာ့ ၁၅၄ဝ ရွိပါတယ္။ ေသာက္ေနတဲ႔ ေဆးေတြကေတာ့ Zincovit မနက္တလံုး။ Natural Assets (formula for liver) မနက္တလံုး ညတလံုး။ Liv-up မနက္ ၁ လံုး ည ၁ လံုးပါ။ ေပ်ာက္ႏိုင္မလားသိခ်င္လို႔ပါ။ သူမ်ားေတြ အေျပာအရ ဘယ္ေတာ့မွ မေပ်ာက္ေတာ့ဘဲ ပုိးေကာင္ေရမတိုးေအာင္သာ ထိန္းေပးတယ္လို႔ သိရလို႔ပါ။ က်မရဲ႕ result ကေတာ့
Tests Result Reference Unit remarks
SGPT (ALT) 23 9-52 U/L Normal
SGOT (AST) 21 14-36 U/L Normal
Alpha-Foetoprotein 5.98 <7.22 IU/mL Normal HBsAg 5270 <1.0 NS Reactive Anti-HCV 0.04 < 1.0 NS Negative HBeAg Negative - +/- - Anti-HBe Positive - +/- -
A: ဘီပိုးဟာ ေခြ်းကေန ကူးတယ္လို႔ေရးတာ မရွိေသးပါ။ အစားအေသာက္၊ ေရ၊ အလုပ္စခန္းေတြကေနလဲ မကူးပါ။ လက္ဆြဲႏုတ္ဆက္တာ၊ ရင္ခ်င္းအပ္ႏုတ္ဆက္တာ၊ ကေလးႏို႔တိုက္တာ၊ ႏွာေျခ-ေခ်ာင္းဆိုးတာကေနလဲ မကူးပါ။ စိတ္သိပ္မပူပါနဲ႔။ ၉ဝ-၉၅% က နာတာရွည္အထိ မေရာက္ၾကပါ။ လူထက္ဝက္မွာ ေရာဂါလကၡဏာေတာင္ မေပၚပါ။ ပိုးရွိေနသူရဲ႕ ေသြး နဲ႔ (လိင္ဆက္ဆံစဥ္၊ ကေလးဖြါးစဥ္ထြက္တဲ့) အရည္က တျခားလူရဲ႕ ေသြးထဲကို တနည္းနည္းနဲ႔ ဝင္မွ ကူးပါတယ္။ လက္ခံသူမွာ မ်က္စိနဲ႔မျမင္ေအာင္ ေသးငယ္တဲ့ အပြန္း-အရွ-အနာ ကေနပါ ဝင္ႏိုင္တယ္။ ဆရာတို႔ေဆးနည္းအျပင္ အာယုေဗဒနည္း၊ ဟိုမီယိုပက္သစ္နည္းေတြကလည္း Chronic Hepatitis ေရာဂါျဖစ္လာတာကို ထိန္းေပးႏိုင္တဲ့ အဆင့္သာ ရွိတယ္။ သုေတသနေတြ အမ်ားၾကီးလုပ္ေနၾကတယ္။ ကံထမ္းလာတာမျမင္ရဆိုတာလဲ ရွိတယ္ မဟုတ္လား။ ဆရာ့ေဆးခန္းမွာ ကိုယ္ဝန္လာျပေနတဲ့ မိန္းကေလးမွာ သူ႔ခင္ပြန္းက ပိုးရွိေနတယ္။ သူ႔ကို အခုထိ မကူးေသးပါ။ အသဲအားေဆးကို ပံုမွန္ေသာက္ပါ။ အသဲကို ထိခိုက္မွာေတြ ေရွာင္ပါ။ မိန္းကေလးမ်ားက ပိုလြယ္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစည္းခံရမႈ မျဖစ္ေအာင္ က်ိဳးစားပါ။
ဆရာေရးသားတဲ့ Hepatitis B ဘီ ပိုး ဆိုတဲ့ ပို႔စ္ကုိ ဖတ္အျပီးမွာ သိခ်င္တာေလးေတြ ရွိလာလို႔ ေမးခြင့္ျပဳပါရွင့္။ က်မရဲ႕ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုးဟာ ေသြးထဲမွာ ရွိေနဆဲမုိ႔ မႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာလုိ႔ရပါသလားရွင္။
အဲဒီအေျဖ ၃ ခုထဲမွာ က်မရဲ႕အဆင့္က နံပါတ္ ၂ ပါရွင့္/ ABsAg ေသြးထဲမွာပိုးရွိတဲ့အဆင့္မို႔ အသဲေျခာက္ ႏွင့္ ကင္ဆာ အဆင့္သို႔ ကူးႏိုင္-မကူးႏိုုင္ သိလုိပါတယ္ရွင္။ ျပီးေတာ့ က်မနားမလည္တာေလးကို ေျပာျပေပးဖို႔ ေတာင္းဆို လုိပါတယ္ရွင္။ Result မွာ Reactive လို႔ ေရးထားပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ေရာဂါျပီးသြားတာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို သိလိုတာပါရွင့္။ အဲဒါေလးကို ေျပာျပေပးဖို႔ အားကုိးတၾကီး ေတာင္းဆိုပါတယ္ ဆရာရွင့္။
က်မရဲ႕ Result ေတြကေတာ့ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့အတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ က်မက ျပည္ပေရာက္ေနသူမို႔ ၆ လ တၾကိမ္ ဆရာဝန္မျပႏုိင္လုိ႔ ၁ ႏွစ္တၾကိမ္ ျမန္မာျပည္ ျပန္တိုင္းေတာ့ ျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သိသင့္ သိထိုက္တာေတြ ရွင္းျပေပးတဲ့ ဆရာ့ကို အရမ္းကုိ ေလးစား ေမတၱာပို႔မိပါတယ္ရွင့္။ ဆရာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ပါေစေနာ္။
HBeAg negative နဲ႔ anti-HBe positive ျဖစ္သူေတြကို Hepatitis B carriers လို႔ ေခၚတယ္။ ေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္ ေနသူမ်ား ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ low grade of viral activity and infectivity ဗိုင္းရပ္စ္ အနည္းငယ္ တက္ၾကြေနျပီး၊ ကူးစက္ႏိုင္မႈလည္း အနည္းငယ္ရွိၾကတယ္။ HBeAg positive and Anti HBe negative ေတြကေတာ့ high grade of viral activity and infectivity တက္ၾကြမႈ နဲ႔ ကူးစက္ႏိုင္မႈက ပိုးမ်ားရင္ မ်ားသေလာက္ ပိုမ်ားၾကတယ္။
HBeAg-negative/HBV-DNA-positive ေတြက နာတာရွည္ chronic hepatitis B (pre-core mutant) ေခၚတယ္။ 12-month course of lamivudine monotherapy ေဆးတမ်ိဳးထဲကို ၁၂ လ ကုသရင္ ေဆးကုေနတံုးမွာ အားရစရာ ေကာင္းတဲ့ ရလဒ္ေတြ ရတယ္။ ေဆးမရွိခ်ိန္မွာေတာ့ ျပန္ေပၚတတ္တဲ့ သေဘာေၾကာင့္ အဲေလာက္ မေကာင္းပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၾကာရွည္ေဆးကုသမႈ long-term therapy with lamivudine ကို လုပ္သင့္တယ္။ viral replication ဗိုင္းရပ္စ္ ဆင္တူျဖစ္မႈ နဲ႔ control liver disease အသဲေရာဂါ မျဖစ္ေစအာင္ ျဖစ္တယ္။
တခုရွိျပန္တာက လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေဆးျပီးလာတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲလိုလူနာေတြကို combining lamivudine with interferon ေဆး ၂ မ်ိဳးတြဲေပးတယ္။ အသဲလဲရသူေတြမွာ lamivudine ေဆးျပီးသူေတြကို Adefovir ေဆးေပးတယ္။ interferon ကို တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ရပ္ထားလိုက္တာမို႔ lamivudine ကသာ အားကိုးစရာျဖစ္ေနတယ္။ ပဌမ အေၾကာ့မွာ lamivudine ေပးတာ အလုပ္ မျဖစ္သူေတြကို ဒုတိယတၾကိမ္ ထပ္ေပးၾကည့္တယ္။
လူနာ စိတ္မရႈတ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဒီေရာဂါကို ဆရာဝန္ေတြ အပူတျပင္း စမ္းသပ္-ကုသမႈေတြ လုပ္ေနၾကပါတယ္။ တိတိက်က် အဆင့္ထိ မေရာက္ေသးပါ။ ေရာက္လာစရာရွိပါတယ္။
ဗိုင္းရပ္စ္ ဆိုတာ ဘယ္အမ်ိဳးအစားကိုမွ ဆရာဝန္ေတြ မႏိုင္ေသးပါ။ အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ၊ အသဲေျခာက္ နဲ႔ ကင္ဆာ ျဖစ္လာ-မလာ ဆရာ အတိအက် မေျပာႏိုင္ပါ။ ဒီပိုးရွိမေနသူေတြထက္ အဆမ်ားျပီး ျဖစ္သြားေစတတ္တယ္လို႔ ဆိုတာ ေသခ်ာတယ္။ ဘယ္ % လို႔ ေျပာရတာလည္း ေနရာ၊ လူ၊ အေျခအေနေတြ မတူရင္ မတူဘူး။ သုေတသနေတြက သူမ်ား တိုင္းျပည္ေတြက ကိန္းဂဏန္းေတြမို႔ ကုိယ့္လူမ်ိဳးေတြအတြက္ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္ႏိုင္တယ္။
ဆရာလက္လွမ္းမီတဲ့ ျမန္မာျပည္က သုေတသန စာတမ္းတခုအရ (HBsAg) carrier လူထုထဲမွာ 10-12% ႏံႈးရွိတယ္။ သူတို႔ထဲက 25% က နာတာရွည္ အသဲေရာဂါျဖစ္ဘို႔ 200 ဆ ပိုတယ္ဆိုတာ ဖတ္ရတယ္။ သုေတသနဆိုတာ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ႏိုင္ေလ တိက်ေလဘဲ။
တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဆးစစ္၊ ေဆးကုပါ။ ဆရာ မၾကာမၾကာ ထည့္ေရးသလို ကံတရားဆိုတာလည္း ရွိေသးတယ္။ စိတ္ကို လိုတာထက္ပို မထိခိုက္ေစနဲ႔။ စိတ္ရဲ႕စြမ္းအားက အေကာင္းေရာ အဆိုးပါ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ ဆရာ ေမတၲာပို႔ပါတယ္။ တခုေတာ့ သိထားပါ ဆရာက အသဲအထူးကု မဟုတ္ဘူး။
Dr. တင့္ေဆြ
၆-၇-၂ဝ၁ဝ
Hepatitis B ဘီပိုးအေၾကာင္း သိသင့္တဲ့ အခ်က္ ၁ဝ ခ်က္
၁။ ကာကြယ္ေဆးေတာ့ ရွိတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဒီပိုးေၾကာင့္ ၃ဝ-၄၅ စကၠန္႔တိုင္း လူတေယာက္ ေသဆံုးေနရတယ္။
၂။ ပိုးရွိေနပမဲ့ ၃ ပံု ၂ ပံုေလာက္က ရွိေနမွန္း မသိဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုျပီးၾကီးမာတဲ့ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္ေနရတယ္။
၃။ HBV က HIV ထက္ ၁ဝ ဆ ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားေနတယ္။ HIV က အာဖရိက နဲ႔ HPV က အာရွမွာ အမ်ားဆံုးဘဲ။
၄။ HIV ထက္ HPV က အဆ ၁ဝဝ ပိုျပီး ကူစက္ႏိုင္တယ္။
၅။ ေသျခာဂရုစိုက္ မကုသရင္ ပိုးရွိေနသူထဲက ၂၅% ဟာ အသဲကင္ဆာ၊ အသဲအလုပ္မလုပ္ေတာ့တာေတြ ဆက္ျဖစ္မယ္။
၆။ Hepatitis C ဆိုတာက တျခား ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ကူးစက္တယ္။ သန္း ၁၈ဝ မွာ ရွိေနတယ္။ ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္မရဘူး။ ကာကြယ္ေဆးလဲ မရွိေသးဘူး။
၇။ HBV နဲ႔ Hepatitis C ႏွစ္မ်ိဳး ေပါင္းလိုက္ရင္ ကမၻာ့လူဦးေရ ၆ ဘီလီယံထဲက သန္းေပါင္း ၅၃ဝ မွာျဖစ္ေနတယ္။
၈။ Hepatitis B infection ရွိေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကေန သူ႔ဗိုက္ထဲက ကေလးဆီကို ေမြးေနတံုးမွာ ကူးေစႏိုင္တယ္။
၉။ သူမ်ားေတြထက္ ပိုျဖစ္လမ္းရွိသူေတြကေတာ့ တရားမဝင္ မူးယစ္ထိုးေဆးသံုးသူ၊ လိင္တူဆက္ဆံသူ၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အေဖၚမ်ားသူ၊ ေထာင္က်ေနသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ Haemodialysis လုပ္ေနရသူ၊ Haemophiliacs ေရာဂါရွိသူ၊ ဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္ေနရသူမ်ား၊ အေရျပား-ခႏၶာကိုယ္မွာ ကြင္းတပ္-တက္တူထိုး အလွဆင္သူေတြ၊ ျဖစ္တယ္။
၁ဝ။ Hepatitis B recombinant vaccine ကာကြယ္ေဆးက စိတ္ခ်ရတယ္။ ထိေရာက္ပါတယ္။ ၃ ခါထိုးပါ။
No comments:
Post a Comment